Tatkal Ticket Rule: भारतीय रेल्वेने तात्काळ तिकीट बुकिंगमध्ये एक महत्त्वपूर्ण बदल केला आहे. 1 जुलै 2025 पासून तात्काळ कोट्यांतर्गत तिकीट फक्त आधार-प्रमाणित प्रवाशांना उपलब्ध होतील. हा नियम IRCTC ची वेबसाइट आणि मोबाइल ॲप दोन्हीवर लागू होईल. रेल्वे मंत्रालयाने हा निर्णय तात्काळ बुकिंग अधिक पारदर्शक आणि सर्वसामान्य प्रवाशांसाठी सुलभ करण्याच्या हेतूने घेतला आहे.
रेल्वे मंत्रालयाने 10 जून रोजी एक सूचना जारी करत म्हटले, “तात्काळ योजनेअंतर्गत तिकीट फक्त आधार पडताळणी केलेल्या वापरकर्त्यांनाच बुक करता येतील.” मंत्रालयाचा असा विश्वास आहे की यामुळे तात्काळ तिकीटांच्या काळाबाजारीवर बंदी पडेल आणि सुविधा खऱ्या प्रवाशांना मिळेल.
तात्काळ तिकीटांची विक्री रेल्वेच्या एकूण तिकीट विक्रीचा सुमारे 20% आहे. ही योजना विशेषतः आपत्कालीन परिस्थिती किंवा शेवटच्या क्षणी प्रवासाच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी तयार करण्यात आली आहे. यात प्रवाश्यांना सामान्य भाड्याच्या तुलनेत 10–30% प्रीमियम भरावा लागतो.
काउंटरवर बुकिंगसाठीही OTP आवश्यक
रेल्वेने स्पष्ट केले आहे की, जर तात्काळ तिकीट रेल्वे काउंटर किंवा अधिकृत एजंटकडून बुक केली जात असेल, तर 15 जुलै 2025 पासून आधाराशी जोडलेल्या मोबाइल नंबरवर पाठवण्यात येणाऱ्या OTP द्वारेच बुकिंग होऊ शकेल.
ही OTP प्रक्रिया IRCTC च्या प्रणालीतून तयार केली जाईल आणि बुकिंग करताना दिलेला मोबाइल नंबरच वैध असेल. हा उपाय संशयास्पद बुकिंगवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी आहे.
तिकीट एजंटांवरही बंदी
तात्काळ तिकीट बुकिंगमध्ये पारदर्शकता वाढवण्यासाठी रेल्वेने अधिकृत एजंटांना मोठा फटका दिला आहे. आता एजंट एसी वर्गाचे तिकीट सकाळी 10:00 ते 10:30 या वेळेत बुक करू शकणार नाहीत. तसेच, नॉन-एसी तिकीटांसाठी ही बंदी सकाळी 11:00 ते 11:30 या वेळेत लागू राहील.
हा नवीन नियम सुनिश्चित करेल की सामान्य प्रवासी आधी येऊन तिकीट बुक करू शकतील आणि एजंटांना प्राधान्य मिळणार नाही.
नवीन सुरक्षा व्यवस्था आणि डिजिटल पायाभूत सुविधा
रेल्वेने सांगितले आहे की त्यांनी त्यांच्या डिजिटल बुकिंग प्लॅटफॉर्ममध्ये अॅडव्हान्स अँटी-बॉट सिस्टम आणि Content Delivery Network (CDN) सोबत भागीदारी केली आहे, ज्यामुळे स्वयंचलित आणि अनैतिक बुकिंगवर प्रतिबंध घालता येईल. याअंतर्गत आतापर्यंत 2.5 कोटी संशयास्पद वापरकर्त्यांची खाती निष्क्रिय करण्यात आली आहेत.
22 मे 2025 रोजी रेल्वेने एका मिनिटात 31,814 तिकीट बुकिंगचा नोंदवलेला विक्रमही नोंदवला, जो नवीन तंत्रज्ञानाच्या यशस्वी अंमलबजावणीचा दाखला आहे.
नवीन वापरकर्त्यांच्या नोंदणीवरही कडक नियम
आता IRCTC वर नवीन आयडी तयार करणाऱ्या वापरकर्त्यांना तात्काळ किंवा प्रीमियम तात्काळ अशा उच्च मागणीच्या श्रेणीतील तिकीट बुकिंगसाठी तीन दिवसांचा कूलिंग-ऑफ कालावधी पार करावा लागेल. मात्र, आधार पडताळणी केलेल्या वापरकर्त्यांवर अशी कोणतीही बंधने लागू होणार नाहीत.
Tatkal Ticket Rule रेलमंत्रींची प्रतिक्रिया
रेलमंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी नवीन नियमांना वास्तव प्रवाश्यांसाठी फायदेशीर निर्णय असल्याचे सांगितले. त्यांनी म्हटले, “आधार आधारित ई-ऑथेंटिकेशनमुळे बुकिंग प्रक्रिया आणखी पारदर्शक होईल. तसेच, गरजूंना कन्फर्म तिकीट मिळण्याची शक्यता वाढेल.”
हे पण वाचा :- Post Office च्या या 5 सेविंग स्कीममध्ये करा गुंतवणूक, बँक एफडीपेक्षा जास्त व्याज मिळत आहे
