Census Notification 2027 : भारतात जनगणना दोन टप्प्यांत होणार असून यासाठी केंद्र सरकारने अधिसूचना जारी केली आहे. गृह मंत्री अमित शाह यांनी जाहीर केले आहे की भारताच्या लोकसंख्येची जनगणना वर्ष 2027 मध्ये होणार आहे. गृह मंत्रालयाने सोमवारी जनगणना अधिनियम, 1948 अंतर्गत जनगणना आणि जातीजनगणनेशी संबंधित अधिसूचना जारी केली आहे. सामान्यतः भारतात जनगणना प्रत्येक 10 वर्षांनी होते, पण कोरोना महामारीमुळे जनगणना पुढे ढकलली गेली होती; आता अधिसूचना जारी झाल्यामुळे जनगणना लवकरच सुरू होणार आहे. पुढील जनगणना 2035 मध्ये होईल.
जनगणना विषयी 10 महत्त्वाचे मुद्दे Census
यावेळी अंदाजे 30 प्रश्न विचारले जाऊ शकतात, ज्यात नाव, वय, लिंग, जन्मतारीख, वैवाहिक स्थिती, शिक्षण, रोजगार, धर्म, जाति, उपसंप्रदाय, कुटुंबप्रमुखाशी नाते, निवासी स्थिती आणि स्थलांतर यांसारखे प्रश्न असतील.
यावेळी जनगणना प्रक्रिया दोन टप्प्यांत होणार आहे; पहिला टप्पा 1 ऑक्टोबर 2026 पर्यंत पूर्ण होईल, तर दुसरा आणि अंतिम टप्पा 1 मार्च 2027 पर्यंत पार पडेल. 1 मार्च 2027 हे संदर्भ दिनांक (रेफरन्स डेट) म्हणून घेतले जाईल, म्हणजे त्या दिवशी देशातील लोकसंख्या आणि सामाजिक स्थितीचे जेही आकडे असतील ते नोंदवले जातील आणि नंतर हे आकडे सार्वजनिक केले जातील, जे तुम्हीही पाहू शकता.
जम्मू-काश्मीर, लद्दाख आणि उत्तराखंडसारख्या पर्वतीय राज्यांमध्ये जनगणना प्रक्रिया इतर राज्यांपेक्षा आधी, म्हणजे ऑक्टोबर 2026 पर्यंत पूर्ण केली जाईल. याचे कारण तेथील हवामान आणि थंडी आहे; या राज्यांसाठी 1 ऑक्टोबर 2026 हा संदर्भ दिनांक मानला जाईल.
संपूर्ण जनगणना प्रक्रिया 1 मार्च 2027 पर्यंत समाप्त होईल, म्हणजे ही प्रक्रिया सुमारे 21 महिन्यांत पूर्ण होणार आहे.
त्यानंतर जनगणनेचा प्राथमिक डेटा मार्च 2027 मध्ये जाहीर होईल, तर सविस्तर डेटा डिसेंबर 2027 पर्यंत प्रसिद्ध होण्याची शक्यता आहे.
Central Government declares that a census of the population of India shall be taken during the year 2027, gazette notification issued. pic.twitter.com/FUipgkLdYz
— ANI (@ANI) June 16, 2025
यानंतर लोकसभा व विधानसभा मतदारसंघांचे परिसीमन 2028 पर्यंत सुरू होईल. या कालावधीत महिलांसाठी 33 टक्के आरक्षणही लागू होऊ शकते. म्हणजे 2029 च्या लोकसभा निवडणुकीपूर्वी महिलांसाठी आरक्षणाचा मार्ग स्पष्ट होऊ शकतो.
आता तुम्हाला कदाचित जाणून घ्यायचे असेल की जनगणना कशी केली जाते, तर जनगणनेपूर्वी प्रोफॉर्मा तयार केला जातो ज्यामध्ये घरगुती गणना (हाउसिंग सेंसर) आणि लोकसंख्या गणनेसाठी प्रश्नावली असते.
या वेळी जनगणनेमध्ये जाती आणि संप्रदायाशी संबंधित प्रश्नही समाविष्ट केले जाऊ शकतात. सुमारे 34 लाख कर्मचारी या जनगणनेत सहभागी होतील, ज्यांची प्रशिक्षणही दिले जाईल.
डिजिटल गणनेसाठी सॉफ्टवेअरमध्ये जाती, उपजाती आणि इतर मागासवर्गीयांसाठी (OBC) नवीन कॉलम आणि मेन्यू जोडले जातील.
घरगुती गणनेच्या प्रक्रियेदरम्यान घरांची यादी तयार केली जाते आणि घरातील निवासी स्थिती, सुविधा, मालमत्ता इत्यादींची माहिती गोळा केली जाते. पर्यवेक्षक घरघरात जाऊन प्रश्न विचारतात.
हे पण वाचा :- MHT CET Result 2025 : महाराष्ट्र सीईटी पीसीएम ग्रुप निकाल 2025 cetcell.mahacet.org वर जाहीर, Direct Link
